Po prostu zadbaj o siebie i swoje potrzeby

Jak dbać o swoje potrzeby i swoje granice? Czy dbanie o swoje potrzeby to egoizm? Czy dbanie o potrzeby dzieci jest ważniejsze od potrzeb własnych, rodziców? Chociaż bardziej skupię się na potrzebach i granicach w relacji rodzice – dzieci, to sama koncepcja przenosi się również na inne relacje.

Czym są potrzeby wg NVC?
Potrzeby to to, czego tak naprawdę chcesz. Tak wygląda krótka, konkretna definicja. Jednak, żeby bardziej to zobrazować, warto tutaj dodać trochę więcej.
Potrzeby są zasobami, które podtrzymują nasze życie i je napędzają. To one wynikają z naszych uczuć i mają na nie przełożenie. Prosty przykład: kiedy jesteś głodny, chcesz coś zjeść. Uczucie – głód, potrzeba – jedzenie. A dalej uczucie – spokój, kiedy już zjesz. Czyli najpierw potrzeba miała swoje źródło w negatywnym uczuciu, a zaspokojona sprawiła, że uczucie zamieniło się w pozytywne.
Wszyscy mamy takie same potrzeby, a bardziej – dostępny zestaw potrzeb jest dla wszystkich taki sam. Jedyne co nas różni, to sposób zaspokajania potrzeb oraz to, że w danej chwili potrzeby osób mogą być różne. A to może powodować konflikty. Potrzeby są uniwersalne i nie tyczą się innych ludzi. Potrzebujemy spokoju, miłości, szczerości, bliskości, ruchu.

Jak dbać o swoje potrzeby?
Najpierw trzeba być ich świadomym. Kiedy ludzie zostają rodzicami, zmienia się wiele w ich życiu. Dopiero narodziny dziecka sprawiają, że zdajemy sobie sprawę, że nic albo niewiele wiemy jak działać i postępować z dzieckiem. Pojawia się wtedy potrzeba rozwoju, zdobywania wiedzy. Rodzice zdają sobie sprawę, że są zdani tylko na siebie i często swoją intuicję. A dziecko walczy o swoje potrzeby już od samym narodzin. Płacze, gdy jest głodne. Płacze, gdy potrzebuje bliskości czy uspokojenia. Płacze, gdy ma mokrą pieluchę. Płacze, gdy jest mu zimno lub chce coś zobaczyć. Od samego początku chce zaspokoić swoje potrzeby w najlepszy sposób, jaki potrafi. Ma świadomość tego, że czuje się źle i walczy o to całym sobą, żeby czuć się dobrze.

Żeby zadbać o swoje dobre samopoczucie, warto więc być świadomym czego się tak naprawdę chce. Żeby móc światu wyrazić swoje potrzeby, musisz je znać. Potrzebna jest tutaj więc świadomość siebie, swoich uczuć i potrzeb. Bo uczucia i potrzeby są od siebie zależne, przenikają się i są kręgosłupem tego wszystkiego. Zmiana zawsze zaczyna się od nas. Możemy oczekiwać, że inni domyślą się, czego chcemy, ale prawdopodobieństwo tego, jest bardzo niskie. Tym bardziej, jeśli sami nie wiemy o co nam chodzi. Warto więc obserwować siebie, to co czujesz i jaka za tym stoi potrzeba. Ucz się rozpoznawać uczucia, bo im lepiej je rozpoznasz, tym większa szansa, że dojdziesz do prawdziwej potrzeby.

Jak to odbierają dzieci?
Ważna jest też świadomość tego, że potrzeby rodziców są równie ważne, co potrzeby dzieci. Jeśli odstawisz swoje potrzeby, jeśli potrzeby dziecka spełniasz kosztem swoich potrzeb, to cierpisz ty, twoje dziecko i wasza relacja. Ty cierpisz, bo cały czas robisz coś dla dziecka, a twoja potrzeba cały czas się dobija i o sobie przypomina. Nie zajmujesz się nią, ona rośnie i może się zdarzyć, że wybuchniesz, co odczują wszyscy, którzy akurat będą w pobliżu. Cierpi Twoje dziecko, bo potrzebuje rodzica, który będzie świadomy, szczery, autentyczny. Dzięki temu uczy się kim są jego mama, tata. Co lubią, czego nie. Że czasem nie mają siły, że czasem chcą odpocząć, potrzebują trochę spokoju. Przekłada się to na poczucie bezpieczeństwa, bo dziecko ma ramy, na których może się oprzeć, do których może się odnieść. Może się z nimi nie zgadzać, to jest naturalne, bo jego potrzeby mogą być w danej chwili inne. Jednak potrzebuje rodziców szczerych, autentycznych, mówiących co w nich siedzi, bo w ten sposób dowiaduje się prawdy o tym, kim oni są i prawdy o sobie, bo po pierwsze uczy się zmierzania z czyimiś potrzebami, granicami, a po drugie widzi, że jego wzory do naśladowania, opiekunowie dający bezpieczeństwo mówią o sobie, co lubią lub nie oraz co chcą lub nie. Uczy się, że wyrażanie siebie jest naturalne, że mówienie o swoich uczuciach i potrzebach po prostu jest. Że to nie jest w żaden sposób złe, nienaturalne, wstydliwe, niegrzeczne, że tak się nie powinno, bo to egoistyczne. Wręcz przeciwnie, to brak mówienia o sobie (swoich uczuciach i potrzebach) jest nienaturalny w pewien sposób, bo blokuje to, co w nas jest żywe, blokuje prawdziwe i szczere interakcje. A uczucia i potrzeby są prawdziwe.

Czy dbanie o swoje potrzeby jest egoistyczne?
Tu postaram się krótko. To już zależy od interpretacji. Spójrzmy na to na dwa sposoby. Jeśli patrzysz tylko na siebie, swoje uczucia i potrzeby, nie uwzględniasz innych, to ludzie prawdopodobnie odbiorą cię za egoistycznego chama, który myśli tylko o sobie.
Jeśli mówisz o swoich potrzebach, uwzględniasz potrzeby innych i razem szukacie rozwiązania, które będzie was satysfakcjonować, to jest raczej mało prawdopodobne, że tak o tobie pomyślą.

Czasami warto zadbać tylko o siebie
Czasem są takie chwile czy sytuacje, że warto zadbać tylko o siebie, żeby wszystko było dobrze albo żeby czegoś nie pogorszyć. Wracasz z pracy, cholernie ciężki dzień był, pełen stresu, rozsadza cię zdenerwowanie, pęka ci głowa i jedyne o czym marzysz, to odpoczynek. Czujesz, że jak nie będziesz mieć chwili spokoju, to wybuchniesz. A dzieci chcą się z tobą bawić, bo przecież tyle cię w domu nie było i w końcu się pojawiłeś. Warto czasem powiedzieć – nie. “Chętnie się z wami pobawię, tylko teraz jestem bardzo zmęczony. Potrzebuję spokoju przez 30 min. Wtedy będę gotowy.”
Jakiegokolwiek wyboru dokonasz, czy idziesz się bawić, czy nie, bierz za to odpowiedzialność. To jest zawsze tylko twoja decyzja, cokolwiek postanowisz o sobie. Dzieci chcą się bawić, tylko ty wybierasz jaką podejmiesz decyzję i na co się zgodzisz.